Ceviz Bahçesi Projesi

Related Articles

ISO 27001 BGYS Proje Kapsamı ve Yönetimi

October 6, 2017

The Fast Forward MBA in Project Management

November 30, 2015

Kendimi bildim bileli ailemle yaşadığım evlerin hep bir bahçesi vardı. Babam ne yapar ne eder şartlar müsait olmasa bile kendine bir bahçe yapardı. Zemin katında oturduğumuzda hemen ön tarafı, çatı katında oturduğumuzda ise terası bahçeye dönüştürmüştü.

Beyoğlunda oturduğumuz evin terasına saksılardan, tenekelerden, küvetten, klozetten aklınıza gelebilecek envaiçeşit kaptan harika bir bahçe oluşturmuştu. Maydanozdan, domatese, salatalıktan armuta kadar çeşit çeşit meyze ve sebze vardı terasta. Hatta TRT ‘de yayınlanan bir dizi için çekim bile yapmışlardı. Saksıları ve kovaları rengarenk boyamışlar, biraz da aksesuar ilave edip çekim yapmışlardı.

Babamın yeşille ve hayvanlarla olan bu yakın dostluğu bize de sirayet etti. Benim kafamda da kendi bahçemi kurma fikri oluştu. Çeşitli yayınlarda Türkiyenin cevizin anavatanlarından birisi olduğunu okumuştum. Fakat zamanla ceviz ağaçları kaybolmaya başlamış, kalanların da durumu pek iç açıcı değilmiş. Ceviz ağacı yetiştiriciliğinin önemine dair bir yığın yazı okumuştum.

Ceviz bahçesi kurarsam hem doğaya yeşil bir alan kazandırabilecektim hem de ek bir gelir elde edecektim. Kafamda bu düşünceyle uzun araştırmalar yaptım, birçok yayını ve videoyu gözden geçirdim. Bu araştırmaları yaptığım sıralarda kariyerimde önemli bir değişiklik oldu, fonksiyonel yöneticilikten proje yöneticiliğine geçtim.

Proje yönetimi ile ilgili eğitimler aldım, literatürdeki önemli kitap ve yazıları okudum. Buna ilave olarak MS Project üzerinde çalışmaya başladım. Örnek projeler üzerinde talim yaparken “neden bu prensipleri ceviz bahçesi projesi üzerinde uygulamayayım” diye kendime sordum. Düşündüğümde baştan sona bir projenin tüm özelliklerini taşıyordu. Bir başlangıcı ve sonu vardı, iyi planlanması gereken kaynaklar vardı. Kırılması gereken iş paketleri vardı. Bir amacı ve bu amaca giderken oluşan proje çıktıları vardı. MS Project üzerinde oturup proje planını yapmaya karar verdim. Böylece Türk ziraatine küçük de olsa bir katkım olacaktı.

Bu yazıda projenin temel bileşenlerini ele alacağım. Proje dökümanlarından, proje planından, kaynak planlamasından ve risklerden bahsedeceğim. Hem proje yönetimi ile ilgilenen arkadaşlara hem de ceviz bahçesi ya da başka tür bir bahçe kurmak isteyenlere faydalı olacağını ümit ediyorum. Bahçe projelerinde atlanan en önemli nokta riskler. Bu tür projelere girişmek isteyenlerin riskler üzerinde çok detaylı çalışmaları gerekiyor. Bu uzun girişten sonra projemizi ele almaya başlayalım.

Projelerde karşılaşılan en önemli problemlerden birisi proje yöneticisinin çalışanlara iş yaptırmakta zorlanmasıdır. Çalışanlar fonksiyonel olarak proje yöneticisine bağlı olmadıkları için proje ile ilgili işleri ikincil önemde görebilmektedirler. Bu nedenle proje beratının (project charter) yayınlanıp proje yöneticisinin projede tam yetkiye sahip olduğu, yönetim tarafından görevlendirildiği belirtilir ve çalışanlardan projede tam destekleri istenir. Ceviz bahçesi projesinde patron da proje yöneticisi de siz olduğunuz için kendi kendinizi yetkilendirebilirsiniz. Bu kendinize verdiğiniz bir söz olsun. Eğer başka bir çiftçi tarafından proje yöneticisi olarak atansaydınız ektekine benzer bir proje beratının hazırlanıp köyün muhtarı tarafından projede yer alanlara dağitılması gerekirdi. Bu işin şakası tabi. Proje beratının tüm proje çalışanlarına mail yoluyla iletilmesi gerekir.

Projede hazırlamamız gereken önemli bir diğer döküman kapsam bildirimi (statement of work).  Kapsam bildiriminde projenin amacından genel olarak bahsediyoruz. Benim bu projedeki amacım doğaya yeşil bir alan eklemek. Bunun yanısıra Türkiyenin ceviz ağacı stoğunu arttırarak ceviz ithalatına olan bağımlılığı düşürmek. Bu projeden bir diğer beklentim ise gelir elde etmek. Bahçeyi kapama ceviz bahçesi olarak düşünüyorum yani sadece ceviz ağaçlarından oluşacak. Ancak iki dönüm kadar alanı ayırıp kırka yakın ağaç ve bitki türünden oluşan ayrı bir bahçe daha kurmayı istiyorum. Bu bahçenin yanına yazlık tipinde bir ev yapıp hem ceviz bahçesinin hem de diğer bahçenin tadını çıkarmak istiyorum.

Amacımızı özetledikten sonra kapsama (scope) geçiyoruz. Kapsamda yazdığımız maddeler çok önemli. Projenin uzunluğunu ve maliyetini belirleyen maddeler kapsamda yer alır. Ceviz bahçesi projesinde bahçe büyüklüğü oldukça mühim. Elli dönüm bahçe kurmakla beşyüz dönüm bahçe kurmanın ne kadar farklı olduğunu anlamak için uzman olmaya gerek yok. Kurmak istediğimiz bahçe büyüklüğü ile ilgili bir aralık belirtebiliriz. Benim kurmak istediğim bahçe otuz ile elli dönüm arasında bir büyüklükte olacak. Daha sonra diğer ana iş kalemlerini kapsamda bildirmemiz gerekir. İlk yapacağımız iş arazinin satın alınması. İstanbul’da yaşadığıma göre İstanbul’a yakın bir bölgede olmalı. Pamukova ve Trakya bölgesi uygun yerler olarak görünüyor. Trakyanın havası biraz daha sert, oraya uygun ceviz cinsi bulmak daha zor olabilir. O nedenle gönlümden geçen Pamukova ya da Osmaneli civarında bir yer almak. Araziyi sadece ceviz yetiştirmek için düşünmüyorum, aynı zamanda içine yazlık bir ev yapıp hafta sonlarında ya da tatillerde orada kalmak istiyorum. Evi ceviz bahçesiyle birlikte yapmak ile daha sonra yapmak proje kapsamını çok değiştiriyor. Amacım önce bahçeyi kurup oturtmak; evi birkaç yıl sonra yapmayı düşünüyorum. O nedenle kapsamdaki ana maddeler içerisine evi koymayacağım. WBS’de (iş kırılım yapısı) arazi seçimi için yaklaşık 45 günlük bir zaman ayırdım. İş kılırım yapısındaki detayları kapsam bildirimi dökümanında yazmamız gerekmiyor. MS Project çıktısı olarak detayları ayrıca gösterebiliriz. Kapsam bildiriminde ana iş kalemlerini yazmamız yeterli olur.

Proje planını Excel tablosu olarak açın

Proje planını MS Project içinde açın

Araziyi aldıktan sonra yapmamız gereken diğer önemli bir iş fidan cinslerinin seçimi. Piyasada meşhur olan birçok ceviz fidanı çeşidi var. Arazinin bulunduğu iklim özelliklerine en uygun cins ya da cinsleri seçmemiz hayati önemde. Fidan seçiminde yapacağımız hatanın maliyeti çok ağır olabilir. Benim ilk amacım yeşil alan oluşturmaktı. Fidanı yanlış seçsem bile yeşil alan hedefine ulaşmış olacağım ama Türkiyenin ceviz ithalatına bağımlılığını azaltma ve gelir elde etme hedeflerime ulaşamamış olacağım. Piyasada yüzlerce fidan satan firma var ve hepsinin sertifiklarının gerçek olduğunu söylemek zor. İyi referansı olan bir firma bulup toprağın analizini yaptırıp fidan cinslerini seçmek gerekiyor. Bu iş için yaklaşık 20 gün gerekeceğini öngördüm.

Fidan cinsini belirledikten sonra hemen dikim yapmıyoruz. Evvela sulama sistemini kurmamız gerekiyor. Sakın sulama sistemini kurmadan fidan dikmeye kalkışmayın. Dikimden sonraki ilk aylarda ve yıllarda sulama ve gübreleme büyük önem taşıyor. Kurduğumuz sulama sisteminin sağlam şekilde kalması için arazinin etrafını çitle çevirip güvenceye almamız gerekir. Çit çekme, sulama sisteminin ve firmanın seçimi için yaklaşık 35 gün gerektiğini öngördüm. Seçim yapacağınız firmanın ve sistemlerinin sayısı arttıkça bu işe harcayazağınız zaman da artacaktır. Bazı sulama sistemleri çok karmaşıkken bazıları daha basit yapıya sahip. Seçeceğiniz sistemin özelliklerine göre harcayacağınız zaman aralığı da değişecektir.

Sulama sistemini de kurup test ettikten sonra fidanların dikimine geçebiliriz. Tüplü fidanlar aslında her mevsim dikilebiliyor ama Mart ayında dikmek sanki bana daha sağlıklı geliyor. Projenizi dikim zamanını Mart’a denk gelecek şekilde yaparsanız daha iyi olabilir. Tabiki konunun uzmanlarına danışıp ona göre hareket etmek en sağlıklısı.

Fidanları dikince projemiz bitmiyor. Dikim yapıldıktan sonra düzenli olarak sulanması, ayrık otlarının temizlenmesi lazım. Bir yıllık düzenli bir bakımdan sonra projeyi kapatabiliriz. Artık proje bitmiş ürün yani ceviz bahçesi ortaya çıkmış olacak. Projelerin en önemli özelliklerinden bir tanesi başlangıç ve bitiş tarihlerinin olması. Kapsamda yer alan ana iş kalemlerinin kırılımlarını ve kaynak ihtiyaçlarını ekteki tabloda görebilirsiniz.

Dikkat ederseniz iki dönümlük çeşitli ağaçlardan oluşan bahçenin kurulumunu kapsama koymadım. Bunun için ayrılacak alanın ıslahı, ağaçların seçimi ve dikimi önemli ölçüde zaman ve kaynak gerektiriyor. Yazlık evin yapımını ve söz konusu diğer bahçeyi proje bittikten sonra ayrı bir proje olarak ele alacağım. Kapsam yönetimi bu yüzden çok önemli. Kapsama etraflıca düşünmeden koyduğunuz maddeler daha sonra başınızı çok ağrıtabilir. Kapsamın genişlemesi demek harcanacak zaman ve paranın artması, işlerin karmaşıklaşması demek. Projelere başlamadan önce tüm proje paydaşları kapsam konusunda mutabık olmalılar.

Şimdi de kapsam dışında olan ama projenin başarısını etkileyebilecek faaliyetleri yazabiliriz. Proje sırasında ceviz yetiştiriciliği ile ilgili kitaplar okuyup, kurslara gidebiliriz. Yine arazi bakarken fırsatımız olursa ceviz yetiştiriciliği yapan çiftçileri ziyaret edebilir konu hakkında bilgimizi ve görgümüzü arttırabiliriz.

Projeyi gerçekleştirirken çeşitli proje çıktıları (deliverables) elde ederiz. Proje başlangıcından itibaren çeşitli aşamalarda bu çıktılar üretilir. Ekte yer alan iş kırılım yapısı ya da proje planı bu çıktılardan birisidir. Hangi fidanı ekmemiz gerektiğine karar vermek için yaptırdığımız toprak analizi başka bir proje çıktısıdır. Sulama sisteminin projesi, kullanma kılavuzları yine proje çıktılarıdır.

Kapsam dökümanında proje takviminin bir özetinin olması gerekir. Projenin Aralık 2016 başında başladığını düşünürsek proje 7 Mart 2018’de bitiyor. Bir yıllık sulama süresini hariç tutarsak proje 5 Aralık 2016‘da başlıyor ve  25 Nisan 2017 ‘de tamamlanıyor. Ben sulamanın başladığı 6 Nisan tarihinden itibaren (MS Project planında 21. Satır) 1 yıllık bir bakım periyodu koydum o nedenle projenin asıl bitiş tarihi 7 Mart 2018 olarak görülüyor. Kapsam bildiriminde mihenk taşları (milestones) için tarih vermemiz yeterli olur. Arazinin alınması, sulama sisteminin kurulması ve fidan ekilmesi için tarih verebiliriz. Proje bitiş tarihini de göstermeliyiz.

Kapsam bildiriminde yer alan diğer madde projeyi geç teslim ettiğimizde nelerle karşılaşacağımız ile ilgili. Bu projenin geç teslim edilmesinin benim için büyük bir sakıncası yok. Profesyonel olarak başka bir iş yaptığım için bu bahçeden elde edilecek gelire bağımlı değilim.

Projelerin başarısını ölçebilmemiz için geçerli ölçüm değerlerimiz olmalı. Afaki ve genel geçer ölçütler proje başarısını ölçmemizde bize yeterince yardımcı olamazlar. Ceviz bahçesi projesinde proje bitiminde ölçebileceğimiz çıktılar olduğu gibi on yıl sonra bahçeden elde edeceğimiz verime göre projenin başarısını ölçebileceğimiz göstergeler var. Dikimden bir yıl sonra fidanların çoğunluğu tutmuş olmalı şeklinde verilmiş bir hedef yeterince açık değil. Onun yerine dikimden bir yıl sonra fidanların en az % 95’i tutmuş olmalı daha açık bir başarı tarifi. Sulama sistemi için de bir yılda en fazla üç defa arıza çıkarır gibi bir hedef koyabiliriz. Çit sistemi için büyük ve küçük baş hayvanların girişine hiç izin vermez şeklinde bir hedef koyabiliriz. Beş yılın sonunda güzel bir yeşil alan elde edebilirsek doğaya yeşil alan ilave etme hedefimiz gerçekleşmiş olur. Aşılı ve sertifikalı ceviz ağaçları 6. ve 7. yılda verimli şekilde meyve vermeye başlıyor. İklim, arazi ve fidan özelliklerini göz önüne alarak 7. yılda ağaç başına 30 kg kabuklu ceviz alma gibi bir hedef koyabiliriz. Gördüğünüz gibi kısa, orta ve uzun vadede proje için hedefler koyabiliriz. Bu hedefleri gözeterek projeyi olgunlaştırıp sürdürmeliyiz.

Her projede olduğu gibi ceviz bahçesi projesinde de paydaşlarımız (stakeholder) var. Ben deniz projenin sponsoruyum. Aynı zamanda projenin yöneticisiyim. Fidanı alacağımız firma, toprak analizini yapacak olan firma, sulama sistemeni ve çit sistemini kuracak olan firmalar diğer paydaşlarımız. Fidanları dikecek olan işçiler, arazinin bulunduğu köyün muhtarı ve köylüler yine önemli paydaşlarımız. Arazi seçimi sırasında ilişki içinde olduğumuz emlakçılar da yine paydaşlarımız. Projenin istediğimiz hedeflere ulaşabilmesi için saydığımız paydaşların birbirleriyle olan ilişkileri ve paydaşların yönetimi son derece önemli. Kapsam bildirimi dökümanında paydaşları tanımlayıp rollerini açıklıyoruz.

Kapsam bildiriminde organizasyon şeması yer alır ama ceviz bahçesi projesi için gerek görmüyorum. Daha büyük ve kompleks projeler için  organizasyon şeması hazırlamak gerekir. Böylece kapsam bildirimi dökümanını tamamlamış olduk.

Proje beratı ve kapsam bildirimi dışında iletişim planı (communication plan) ve sorumluluk matrisi (responsibility matrix) hazırlamak gerekir. Bu projede karmaşık ilişki yapıları olmadığı için onları hazırlamadım.  Whatsapp ve telefonla koordinasyon yeterli olacaktır. Proje planındaki adımları takip etmek için akıllı telefonumdaki Trello uygulaması oldukça yardımcı olacaktır.

Şimdi biraz proje kaynaklarından bahsedelim. Kaynaklarımız insan gücü, malzeme ve para. Kaynak listesini detaylı şekilde ekteki tabloda veriyorum. En büyük gider kalemimiz tahmin edilebileceği gibi arazi maliyeti. Pamukova veya Trakya bölgesinde 30-50 dönüm büyüklüğünde arazileri 100-150 bin lira fiyat aralığında bulabilmek mümkün. Arazinin fiyatı yerleşim yerlerine yakınlığına, üzerinde elektrik ve su olup olmamasına ve emsaline göre değişiyor. Alacağım arazide mutlaka elektrik olmalı ya da bir kaç bin metre kablo çekerek elektriğe ulaşabiliyor olmalıyım. İçinde su olması çok önemli değil çünkü zaten sondaj yapıp su çıkarmak istiyorum. İleride yazlık ev yapacağım için arazinin en az % 5 emsalinin olması gerekiyor. Otuz bin liraya, kırkbin liraya ucuz araziler var ama içerisinde elektrik yok. Ayrıca bu araziler yerleşim yerlerinden çok uzaktalar. Risklerle ilgili bölümde yine bunlardan bahsedeceğim.

Proje planında gördüğünüz gibi proje maliyetinin % 60’ı arazi maliyetinden oluşuyor. Milli Emlaktan uzun vadeli çok düşük fiyata veya bedelsiz olarak hazine arazisi kiralamak mümkün. Ancak araziyi sizin bulmanız gerekiyor. Oldukça zahmetli ve zor bir iş. Araziyi buldunuz diyelim, Milli Emlak öncelikle araziye en yakın yerdeki köy ya da kasaba halkına sizin isteğinizi onaylayıp onaylmadıklarını soruyor. Çoğunlukla da bölge halkı sizin talebinizi onaylamayıp biz kullanmak istiyoruz diyorlar. Gerçekten Milli Emlaktan yer kiralamak istiyorsanız ciddi şekilde altı ay-bir yıl peşinde koşmanız lazım.

Arsa maliyetini hariç tutarsak projenin 2016 fiyatlarıyla 94.000 liralık bir maliyeti çıkıyor. Arazi fiyatı toplam maliyeti aşağı ya da yukarı doğru çekecektir. Araziye 140 bin lira verdiğimizi kabul edersek toplam proje maliyeti 234 bin liraya geliyor. MS Project üzerinde deneyimi olmayanlar için tabloyu biraz açıklayalım. En üstte toplam proje maliyeti yer alıyor 234,000 lira. Bu tutar 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 ve1.5 iş paketlerinin maliyetlerinin toplamından oluşuyor.Örneğin fidan cinsinin belirlenmesi işi 5,000 liraya mal oluyor, bunun altında da iki kalem gider yer alıyor. MS Project otomatik olarak belirlediğimiz maliyetleri görev (task) bazında toplayıp yukarıya doğru özetleyerek gidiyor. İkinci kolondaki WBS numaralarına bakarak hangi görevin hangi ana iş paketinin altına bağlı olduğunu görebilirsiniz. MS Project programı olmayanlar için proje planını Excel’e aktarıp yazıya ekledim. MS Project formatında ayrıca yine ilave ettim.

Gelelim risklere. Eric Verzuh daha önce blog’umda tanıtımını yaptığım kitabında proje yönetimi aslında risk yönetimidir der. Ceviz bahçesi projesi doğayla iç içe bir proje olduğuna göre risklerle dolu demektir. Doğal olayları kestirmek gelişen teknolojiye rağmen hala çok zor. Bazı riskleri tedbir alarak önleyebiliriz, bazılarını başka bir kanala transfer edebiliriz, bazıları içinse pek birşey yapamayız ve kabul ederiz.

Fidan dikimini yaptıktan sonraki ilk kış son derece sert geçebilir, don olabilir ve fidanların büyük kısmını kaybedebilirsiniz. Fidanlarınız yerinden sökülüp çalınabilir. Hepsi aşılı ve sertifiklalı olan, tanesi otuz kırk liradan satılan fidanların çalınması hiç de küçük bir risk değil. Toprak analizi yaptırmış olmanıza rağmen fidanların bir kısmının yerini sevmemesi kuruması ihtimal dahilinde. Arazinin etrafına çit çektirmiş olsanız bile çobanın birisinin sürüleri bahçenize sokmayacağının bir garantisi yok. Su kuyusu açtırmak istediğinizde ruhsat alamama riskiniz, suyun çok derinde çıkma riski ya da rezervin çok az olma riski var.

Peki bu risklere karşı ne yapacağız? Arazi köylerden birisine mutlaka yakın olmalı. İki üç kilometreden uzak olmamalı. Böylece köyden birisiyle anlaşıp arazime göz kulak olmasını sağlayabilirim. Fidanların meyveye durması en 5-6 yıl alacağına göre bu kadar zaman güvenlik için para ödemeyi göze almalıyım. Hatta ürünleri bile çalan çeteler var maalesef. Ceviz bahçesi işine girmek istiyorsanız güvenlik üzerinde ciddi şekilde düşünmelisiniz. Ben güvenlik konusunda ikna olmadan bu projeye başlamayı düşünmüyorum. Sert hava koşullarına karşı yapabileceğiniz fazla birşey yok. Alınabilecek tedbirler var ama onları aldıktan sonra riski kabul etmek durumundasınız.

Bahar döneminde toprağı sürüp havalandırmak gerekiyor. Bu işi çapa ile yaptırmak oldukça uzun ve zahmetli bir iş. Traktör ile kolayca yapılabilir. Fakat bahçeden sulama borularını sürme işlemine başlamadan toplamanız lazım. Onlarca metre boruyu ortada bırakamayacağınıza göre saklayacağımız bir yer olmalı. Bu nedenle küçük depo gibi birşey yapmamız gerekebilir. Boruları tekrar yerleştirip sulama sistemine bağlamak hiç kolay değil. Bu işler için eleman bulabileceğimizden emin olmalıyız. Bahçe kurmanın bu tür zorluklarını düşünüp çözüm üretmeden sakın projeye girişmeyin. Sonra yılgınlık ve bezginliğe yol açabilir. Yine her bahar mevsiminde usulüne uygun olarak budama yapmak çok önemli. Düzgün budama yapılmadığında ceviz ağaçlarından alınacak verim ciddi miktarlarda düşecektir. Bahçemizi kurduk, fidanlarımız tuttu, budamayı usulüne göre yaptırdık diyelim. Yedinci senenin sonunda ağaç başına 30 kg meyve aldığımızı düşünelim. Toplamda 500 tane ağacımız olsa 15 ton kabuklu ceviz yapar. Cevizlerin toplanması, yeşil kabuklarının soyulması,  yıkanması ve sonra kurutulması gerekiyor. Kurutma işlemi sırasında belirli aralıklarla çevrilmesi lazım, bunun için de geniş tentelerin üzerinde çevrilip sonra çuvallara doldurulması lazım. Ellişer kiloluk çuvallarda saklasak en az 250-300 çuval ceviz çıkar. Bu kadar cevizi saklamak için çok korunaklı bir depomuz olmalı. Dikimden sonraki beşinci ya da altıncı yılda bu konuları içine alan ayrı bir proje planlamalı ve hayata geçirmeliyiz.

Gözünüzün önüne kar yağdırıp girişimcileri fikirlerinden vazgeçirmek değil amacım. Projeye gerçekçi gözle bakıp görünen ve görünmeyen risklere karşı tedbirlerini almalarını sağlamak. Özellikle fidan ekiminden sonra bahçeye göz kulak olacak birisini bulmamız lazım. Fidan kök salıp sağlamlaşana kadar bahçenin güvenliğinden emin olmalıyız.

Peki bu işten gerçekten para kazanabilir miyiz? Prof. Yaşar Akça ceviz yetiştiriciliği konusunda otorite olmuş bir bilim adamı. Yüz dönüme kadar bahçe kuranlar için “amatör” diyor kendisi. Ceviz yetiştiricisiyim diyebilmek için en az beşyüz dönümlük bahçe kurulması gerektiğini söylüyor. Gerçekten profesyonel olarak bu işi yapabilmek için ağaç silkme makinelerine, toplayıcı makineye, konveyörlere, ceviz soyma makinelerine ihtiyaç var. Küçük araziler için bu makinelere yatırım yapmaya değmez.

İşi  usulune göre yaparsak arazimiz küçük olsa bile para kazanma şansımız var. Ilıman iklimde yer alan bir arazi seçer, uygun fidanları uygun aralıklarla ekersek, yıllık budamalarını usulune göre yaptırırsak, sulama ve gübrelemeyi, ilaçlamayı düzgün şekilde yaparsak ağaç başına 30-40 kg meyve almak hayal değil. Ama üstün körü yapıp herşeyi şansa bırakırsak verimsiz bir ceviz bahçemiz olur sadece. Peki zararımız olur mu? Benim projemde olmaz. Çünkü birinci amacım yeşil alan elde etmekti. Ağaçlarım verimsiz olsa bile bir kaç ton ceviz çıkar eşe dosta dağıtırım manevi tatmin elde etmiş olurum. Aldığım arazi her yıl değerleneceği için otomatik olarak arsa değerinden kazanacağım. On yıl sonra satsam araziden iyi para kazanacağıma eminim. Ceviz kerestesi mobilya sanayiinde kullanılan en değerli kereste türlerinden. On-on beş yıl sonra kereste olarak satsam yine ciddi para kazanabilirim. Yani arazi değeri+kereste değerini düşündüğünüzde hiç zarar etme ihtimaliniz yok. Olgunlaşmış ceviz ağaçlarını kesmeyi düşünmek en son seçenek tabiki. Ama çok zor durumda kaldığınızı, nakite ihtiyacınız olduğunu düşünün, böyle bir çözüm yoluna da gidebilirsiniz.

Babam 2007 yılında Kayseride 3.5 dönüm araziyi ağaçlandırmaya karar vermişti. Arazinin yakınında yaşayanlar bölgenin kışları çok soğuk olduğunu ve sert don olduğunu söylediler. Boşa uğraşmamasını salık verdiler. Babam 3.5 dönüm arazinin etrafını beş-altı sıra olmak üzere 13.500 adet taş ile çevreledi. Bu taş duvar don olayını ciddi manada engelledi en azından ben öyle düşünüyorum. Daha sonra sondaj yaptırıp 60 metreden su çıkarttırdı, dalgıç pompa sistemi kurdurttu. Kalın borulardan oluşan yağmurlama sistemi kurdu. Bahçede şu anda yaklaşık 200 kadar ağaç var. Kayısıdan, üzüme, erikten şeftaliye, kirazdan vişneye, bademden böğürtlene kadar her türlü meyve var. Burada meyve bitmez diyen insanlar şaşkınlık içerisindeler. Her yıl donan bir kaç kayısı ağacı oluyor ama diğer ağaçlar hiç etkilenmedi. Behçe yedi sekiz yıl içerisinde küçük bir koruluğa dönüşmüş durumda. Babam annemle birlikte baharda bahçesine gidiyor güzün geri dönüyorlar. Yazları istanbul’un neminden ve bunaltıcılığından kurtulmuş oluyorlar. Herşey kararlılıkla alakalı aslında. Bir projeyi yapmayı kafanıza koyduğunuzda sizi engelleyebilecek çok az şey var.